امنیت کشورها و انرژی هسته ای
امنیت کشورها و انرژی هسته ای
خلع سلاح
امنیت کشورها
انرژی هسته ای
معاهدات NPT CTBT
آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای
دانلود مقاله امنیت کشورها و انرژی هسته ای
حقوق و تعهدات كشورهای عضو در خصوص اجرای معاهدات هسته ای
روند تدوین معاهدات هسته‌ای
امنیت کشورها و انرژی هسته ای
مقدمه :
امنیت از نیازهای اساسی و اولیه بشر و دستیابی كامل به آن بارهایی از بلایایی چون گرسنگی، بیماری و جنگ از آرزوهای انسان اولیه، انسان عصر حاضر بوده است. بهترین نوع امنیت از انواع مختلف اقتصادی، شغلی، تحصیلی و …. فاقد معناست. در طول قرنها زندگی بشر آمیخته با جنگ بوده و امنیت را از او دریغ داشته است. نشانه آن نتایج جنگهای مختلف از نوع تن به تن تا ظهور سلاحهای هسته‌ای و خسارتها و تحولات ناشی از آن كه تلاشی جهانی را جهت مهار زمانی تلاشهای بشر برای خلع سلاح هسته‌ای آغاز شده كه فجایع بسیاری متاسفانه كه توسط كشورهای مدعی حقوق بشر و صلح امنیت جهانی در تاریخ جامعه بین‌المللی به وقوع پیوسته، بدین ترتیب یكی از این اقدامات انعقاد معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌ای در قالب 1 قدمه و 11 ماده مصوب 1968 میلادی است كه در سال 1970 میلادی لازم‌الاجرا گردیده است. معاهده دیگر مربوط به منع اجرای آزمایشهای هسته‌ای است كه در سال 1996 میلادی به تصویب رسید.
علیرغم تبعیضات موجود در این معاهدات نسبت به كشورهای مختلف مخصوصاً كشورهای در حال توسعه؛ و دسته‌بندی‌های موجود- طبق معمول جامعه بین‌‌الملل- اجرای معاهده و ابزارهای اجرایی آن می‌توانند نقش مهمی در چگونگی اجرا و نتیجه حاصله از معاهده به جا بگذارند. در این مقال سعی خواهیم كرد ضمن بررسی دو معاهده مذكور به جهت ارتباط تنگاتنگ آنها با هم و اهداف آنها، اجرای این معاهدات این سلاحها پس از جنگ دوم و قضیه اتمی هیروشیما ایجاب نمود را با توجه به حضور مرجع ثالث- آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای- و نوع همكاری كشورها مورد بررسی قرار دهیم.
طبق اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای آژانس دارای وظایفی علاوه بر وظایف مندرج در عهدنامه منع گسترش آزمایشهای هسته‌ای می‌باشد كه بر اساس تعهدات، ما بین آژانس و دول عضو در قالب موافقتنامه‌هایی متضمن روشهایی جهت اجرای تعهدات اعضا شكل می‌گیرد. این موافقتنامه‌ها دارای نواقصی هستند كه به ظاهر سعی شده با پروتكل الحاقی 2 + 93 رفع شود، لیكن این پروتكل نیز مغایر با اصل حاكمیت دولتها بوده و باری از دوش مشكلات بر نمی‌دارد. گرچه عده‌ای لزوم الحاق كشورها را جهت اجرای پروتكل فوق‌الذكر در خصوص هر یك از كشورها جدی می‌دانند.
در نگارش این كار تحقیقی سعی در بررسی و پاسخ به این سوال شده كه مكانیسم دول عضو بر اجرای معاهده و عمل به تعهدات چیست و راه‌حل های جهانی جامعه بین‌المللی برای منع گسترش و انجام آزمایشات هسته‌ای و پایان رقابت تسلیحاتی چه بوده و چشم‌انداز آینده راهی كه آغاز گردیده چگونه است و اهداف این معاهدات چه بوده و تا چه حد به آن نزدیك شده‌ایم؟ در بخش اول طرح گفتاری در خصوص خلع سلاح و كنترل تسلیحات پرداخته، در بخش دوم نگرشی داریم بر روند شكل‌گیری معاهدات NPT, CTBT در بخش سوم مروری بر تعهدات كشورهای هسته‌ای و غیر هسته‌ای داریم و نهایتاً در بخش چهارم نظامهای نظارت و بازرسی اجرای معاهدات فوق‌الذكر را مورد بررسی قرار خواهیم داد. اولین اقدام تاسیس كمیسیون انرژی اتمی در 1946 م با هدف برچیدن كامل سلاحهای هسته‌ای و استفاده كنترل شده از آن جهت اهداف صلح آمیز و غیر نظامی بود. و مجدداً كشورهایی كه نسبت به این عمل واكنش نشان دادند آمریكا در قالب طرح باروخ و شوروی در قالب طرحی در مقابل طرح آمریكا بود.
کلمات کلیدی:
خلع سلاح
امنیت کشورها
انرژی هسته ای
معاهدات NPT, CTBT
آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای
فهرست مطالب
مقدمه : 2
در پیشنهادات دو كشور دارای قدرت هسته‌ای- آمریكا و شوروی- دو نظر به وجود آمد: 4
بخش اول: كنترل تسلیحات و خلع سلاح 6
گفتار اول: تعاریف كنترل تسلیحات 6
فصل دوم: خلع سلاح 7
گفتار اول: تعریف خلع سلاح 7
مصادیق خلع سلاح را میتوان در سه دسته خلاصه كرد: 8
1- خلع سلاح كمی و كیفی 8
2- خلع سلاح عمومی و منطقه‌ای 8
3- خلع سلاح دو یا چند جانبه 9
بخش دوم: روند تدوین معاهدات هسته‌ای 10
فصل اول: روند تدوین معاهده NPT 10
گفتار اول :اجرای معاهده NPT وحق استفاده صلح جویانه 11
كاربرد دو واژه در نگارش این ماده دارای اهمیت می‌باشد: 11
الف- غیر قابل تفویض 11
ب- بدون تبعیض 11
گفتار سوم : امکان ایجاد مناطق عاری از سلاح های هسته ای 15
گفتار چهارم: اجرای بندهای 1 و 2 عهدنامه وین در خصوص NPT 15
فصل دوم: روند تدوین معاهده CTBT 17
بخش سوم: حقوق و تعهدات كشورهای عضو در خصوص اجرای معاهدات هسته ای 18
فصل اول: تعهدات دول هسته‌ای 18
فصل دوم: تعهدات دول غیر هسته‌ای بر اساس معاهدات NTP, CTBT 28
بخش چهارم: نظام نظارت و بازرسی بر معاهدات NPT, CTBT 33
گفتاراول :قراردادهای بازرسی آژانس بین المللی انرژی هسته ای 34
انواع قراردادها صرفنظر از تفاوتشان بر حسب الحاق یا عدم الحاق طرفین آنها به معاهده NPT و داشتن یا نداشتن سلاح هسته‌ای به شرح ذیل میباشند: 34
1- قرارداد بازرسی INFCIRC/26 34
2- قرارداد بازرسی INFCIPC/66 34
3- قرارداد بازرسی INFCIRC/ 153 36
گفتار دوم: نظامهای بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای 39
انواع بازرسی‌ها عبارتند از: 39
1- بازرسی تاییدی یا عادی: 39
2- بازرسی ویژه 41
3- بازرسی داوطلبانه 42
گفتار سوم: ایرادات اجرایی قراردادها و نظامهای بازرسی 43
1- الحاق اختیاری به آژانس 43
2- اعمال تعهدات پادمان به مواد هسته‌ای 43
3- مشكل فعالیتهای مخفی 44
4- عدم دسترسی آژانس به اطلاعات مكمل و تبعات آن 44
5- عدم اشاره موافقت نامه پادمان به تولید اورانیوم قبل از غنی سازی 44
6- عدم توانایی پادمان در علنی ساختن مقادیر كمتر از تعداد موثر 45
فصل دوم: نظام نظارت و بازرسی اجرای پیمان منع جامع آزمایشهای هسته‌ای 45
گفتار اول: سازمان ناظر 45
ب) شورای اجرایی 46
پ) دبیرخانه فنی 48
گفتار دوم: روشهای نظارت 49
الف) سیستم نظارت بین‌المللی 51
نتیجه‌گیری: 52
فهرست منابع: 58
1- كتب 58
2- مقالات : 60
3- پایان نامه 61