برآورد میزان تمایل به پرداخت مصرف‌کنندگان به منظور بهرهمندی از محصولات ارگانیک: کاربرد روش دو مرحله‌ای هکمن (نمونه پژوهشی: خیار ارگانیک استان مازندر
برآورد میزان تمایل به پرداخت مصرف‌کنندگان به منظور بهرهمندی از محصولات ارگانیک: کاربرد روش دو مرحله‌ای هکمن (نمونه پژوهشی: خیار ارگانیک استان مازندر
محصولات ارگانیک
روش دو مرحله‌ای هکمن
خیار ارگانیک استان مازندران
برآورد میزان تمایل به پرداخت مصرف‌کنندگان به منظور بهرهمندی از محصولات ارگانیک کاربرد روش دو مرحله‌ای هکمن
برآورد میزان تمایل به پرداخت مصرف‌کنندگان به منظور بهرهمندی از محصولات ارگانیک: کاربرد روش دو مرحله‌ای هکمن
(نمونه پژوهشی: خیار ارگانیک استان مازندران)
چکیده
با توجه به اهمیت و رونق بازارهای جهانی محصولات ارگانیک، توجه به کشت و توسعه‌ی بازارهای این محصولات از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مطالعه که به صورت موردی بر روی بازار محصول خیار ارگانیک انجام شده است، تعداد 308 پرسشنامه از ساکنان شهرستان‌های استان مازندران و بصورت نمونه‌گیری تصادفی در سال 1390 جمع‌آوری شد. به منظور دست‌یابی به نتایج مورد نظر در این مطالعه از الگوی توبیت و روش دو مرحله‌ای هکمن استفاده شده است.
نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان طبقات مختلف تمایل به پرداختی، حدود 5/2276 ریال بیشتر از خیار غیرارگانیک داشته‌اند. آثار هر یک از متغیرهای جنسیت، سن، درآمد خانوار، میزان مصرف ماهانه خیار، آشنایی با محصولات ارگانیک بر میزان تمایل پرداخت افراد تأثیر معنی داری داشته‌اند، به گونه‌ای که غیر از متغیرهای جنسیت که رابطه منفی با تمایل به پرداخت بیشتر برای محصولات ارگانیک دارد، سایر متغیرها با احتمال پذیرش مبلغ پیشنهادی رابطه مثبت دارند. به منظور توسعه بازار محصولات ارگانیک توصیه می‌شود که تفکیک بازار در این نوع محصولات صورت گرفته و بازار این محصولات به طور جداگانه برای استفاده مصرف‌کنندگان محصولات ارگانیک در نظر گرفته شود. همچنین، با توجه به میزان اثر هر یک از متغیرهای مورد بررسی و با توجه به این که تولیدکنندگان این محصولات، روستانشینان می‌باشند؛ بهبود توزیع درآمد و سیاست‌های ترویجی و آموزشی در افزایش مصرف و تمایل پرداخت افراد و در نهایت بهبود رفاه روستانشینان مؤثر خواهد بود.
کلید واژه‌ها:
ارگانیک
مدل توبیت
محیط‌زیست
تمایل به پرداخت
روش دو مرحله‌ای هکمن
سرآغاز
با توجه به جمعیت رو به رشد جهان، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، کمبود مواد غذایی از مدت‌ها پیش از مباحث قابل توجه بوده است. به دنبال افزایش جهانی جمعیت طی قرن بیستم، سامانه‌های کشاورزی بیش از پیش به نهاده‌ها و عملیات خارجی برای تولید محصولات غذایی جهت تامین امنیت غذایی متکی شده‌اند. هرچند عملکرد بسیاری از محصولات زراعی طی این دوره به شکل چشم‌گیری افزایش یافت، اما رهیافت رایج مبتنی بر توسعه با ابزار فناوری نوین نه تنها به امنیت غذایی منجر نشد، بلکه در بسیاری موارد، به ویژه در کشورهای در حال توسعه پیامدهای نامطلوب بوم‌شناختی، فنی، اقتصادی و اجتماعی را به دنبال داشت (مهدوی دامغانی و همکاران، 1383).
استفاده نا معقول از کودهای شیمیایی، استفاده بی‌رویه از سموم و آفت‌کش‌های شیمیایی مهم‌ترین علل آلودگی‌های محیطی را تشکیل می‌دهند. عدم استفاده صحیح از مواد شیمیایی، موجب می‌شود تا بقایای این مواد در خاک باقی‌مانده و در انتقال به منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی، آن‌ها را نیز آلوده کند. طی سال‌های اخیر، نگرانی‌های جهانی در خصوص عواقب و آثار جانبی برخی از فعالیت‌های کشاورزی نوین بر محیط زندگی انسان افزایش یافته و محققان را به تفکر بیشتر و نگاهی عمیق‌تر به فعالیت‌های کشاورزی وا داشته است. بنابراین، علوم مختلف به دنبال روش‌های کشاورزی می‌باشند که بتواند جایگزین مناسبی برای حفظ سلامت انسان و محیط‌زیست باشند. از این منظر کشاورزی ارگانیک یک جایگزین مناسب بین نظام‌های متداول کشاورزی جهت صیانت از امنیت غذایی در سطح جهان به طور عام و بین کشورهای در حال توسعه به طور خاص مطرح می‌باشد (افتخاری و ساربان، 1385).
کشاورزی ارگانیک سیستمی است که چرخه اکولوژیکی و افزایش فعالیت خاک را بهبود و ارتقا می‌بخشد و کم‌ترین استفاده از نهاده‌های شیمیایی با هدف سلامت و کیفیت محصولات تولیدی درون مزرعه را مد نظر دارد (Anonymous, 1992). در واقع در کشاورزی ارگانیک که به عنوان یک سیستم تولیدی تلقی می‌شود، از کودهای مصنوعی، آفت‌کش‌ها و تنظیم‌کننده رشد و افزودنی‌های خوراکی اجتناب می‌ورزند. این سیستم جهت حفظ حاصلخیزی خاک و تقویت عناصر غذایی آن همچنین کنترل حشرات، علف‌های هرز و سایر آفات به استفاده از روش‌های مختلف متکی می‌باشد و از عمده‌ترین ویژگی‌های آن حفظ حاصلخیزی خاک در درازمدت، خودکفا نمودن خاک از ازت، تهیه مواد غذایی مورد نیاز زراعی، اعمال روش‌های جامع مدیریت دام و کنترل علف‌های هرز و حشرات با روش‌های مختلف از جمله تناوب زراعی، بارگیری دشمنان طبیعی و… می‌باشد (نصراصفهانی و میرفندرسکی، 1385). سیستم کشاورزی ارگانیک استفاده کامل از نهاده‌های موجود را تا آن جا که ممکن باشد، مدنظر قرار داده و به دنبال کاهش مصرف مواد شیمیایی است (پاپ‌زن، 1375؛ آجودی و مهدوی‌زاده، 1388).
فهرست مطالب
1 برآورد میزان تمایل به پرداخت مصرف‌کنندگان به منظور بهرهمندی از محصولات ارگانیک: کاربرد روش دو مرحله‌ای هکمن (نمونه پژوهشی: خیار ارگانیک استان مازندران) 1
چکیده 2
2 کلید واژه‌ها: 2
2.1 سرآغاز 3
2.2 مواد و روش‌ها 6
2.3 یافته‌ها 9
3 جدول (1): ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی نمونه(مأخذ: یافته‌های مطالعه) 10
4 جدول (2): وضعیت تمایل به پرداخت مصرف کنندگان(مأخذ : یافته های مطالعه) 11
5 جدول (3): بررسی اهمیت عوامل مختلف در افزایش تقاضا در محصول ارگانیک از نظر مصرف‌کننده (مأخذ : یافته های مطالعه) 12
6 جدول (4): بررسی عوامل موثر در افزایش تولید محصولات ارگانیک از نظر مصرف کنندگان(مأخذ : یافته های مطالعه) 12
7 جدول (5): برآورد الگوی پروبیت(مأخذ : یافته های مطالعه) 12
8 جدول (6): برآورد الگوی رگرسیون خطی (مأخذ : یافته های مطالعه) 15
9 بحث و نتیجه‌گیری 16
9.1 یادداشت‌ها 17
10 فهرست منابع 17